szwedzkie MT: czego można się było spodziewać

Cześć! Jest to artykuł pilotażowy, który przesłałem DoM1Nowi dzień przed oficjalną prezentacją szwedzkich MT. Nie spodziewałem się, że WG zrobi to tak szybko, więc informacje zawarte w artykule są teraz raczej częściowym powieleniem tego co już wiemy. Niemniej jednak chciałbym za jego pomocą przedstawić Wam pewien pomysł na nowe wpisy na stronie, ale o tym w rozwinięciu…

Na czym polega ów pomysł? Otóż chciałbym zapoczątkować serię artykułów historycznych, w których moglibyśmy omówić nowe i stare maszyny z gry, zaproponować wprowadzenie nowych linii, zbadać historyczność czołgów itp. Wiem, że zestawienie WoT i historia niekoniecznie idzie w parze, ale czasami krzywdzące jest przypisywanie niektórych tworów WG, podczas gdy prawdziwym autorem był ktoś inny (krzywdzące dla prawdziwych autorów ofc).

W tym artykule chciałem Wam przedstawić mój pomysł na nową linię szwedzkich czołgów średnich, jeszcze zanim WG je wprowadzi. Opierałem się na wszelakiej maści informacjach, które były publikowane już od 2014 r. (głównie przez sp15 – człowieka, który wygrzebał z archiwów tony materiałów dla WG i dodatkowo znaczną część opublikował w sieci). Podobnych propozycji w internecie znajdziecie wiele, jednak nie ma takiej, jaką ja wymyśliłem – pełnej linii czołgów średnich. Obecnie już wiemy, że WG doda tylko trzy maszyny (szkoda), więc potraktujcie to jako ciekawostkę. Nie przedłużając, zaczynajmy!

Tier II: Stridsvagn A1

1
W 1929 r. Morgårdshammar (jedna z głównych szwedzkich firm inżynieryjnych, obok Landsverk) we współpracy z dr Fritzem Heiglem oraz Bertilem Burénem przedstawił projekt nowego czołgu. Wersja A widoczna na zdjęciu powyżej była konwencjonalną wersją 10.5 tonowego czołgu, z załogą 4 osób. Charakterystyczną cechą była mała wieżyczka dowódcy z karabinem plot, umieszczona na głównej wieży oraz dodatkowe stanowisko kierowcy znajdujące się z tyłu. Główne uzbrojenie czołgu miała stanowić armata kalibru 37 mm lub 47 mm, pancerz w najgrubszych miejscach dochodził do 30 mm, natomiast cała maszyna miała być napędzana silnikiem 85 lub 100 konnym. Ciekawostką jest, że projekt przewidywał taki montaż działa, by mogło się ono wychylać w niewielkim stopniu na lewo lub prawo, bez potrzeby obrotu całej wieży (miało to ułatwić precyzyjne celowanie).

Masa: 10.5 t
Prędkość: 25 km/h
Silnik: Scania-Vabis 1561 (85 KM), Maybach-Omnibus-Motor (100 KM)
Uzbrojenie: 37mm lub 47 mm
Pancerz kadłuba: 30/?/? mm
Pancerz wieży: 30/?/? mm
Załoga: 4

W realiach gry na pewno byłaby to ciekawie wyglądająca maszyna. Chociaż waga wskazuje na czołg lekki, tak ze względu na okres w którym czołg powstał i w realiach gry ze względu na uzbrojenie oraz małą mobilność czołg ten z pewnością mógłby być sklasyfikowany jako czołg średni. Projekt nie wyszedł poza deskę kreślarską.

Tier III: Stridsvagn A-4-C

2
W latach 1928-1930 dr Fritz Heigl zaprojektował około 6 czołgów. Ostatnim z nich był Stridsvagn A-4-C datowany na kwiecień 1930r. Czołg ten wiele łączyło z wersją A: podobny układ wieży, silnik z przodu, układ transmisji z tyłu… pomysł w ogólności wciąż podobał się przedstawicielom szwedzkiej władzy. Głównymi zmianami były poprawki różnych rozwiązań technicznych. Oprócz tego planowano montaż jeszcze mocniejszej armaty (57 mm). Niestety projekt pozostał tylko na papierze. Główny konstruktor zmarł w grudniu tego samego roku, a oprócz niego nikt inny nie był w stanie podołać kontynuacji prac na czołgiem.

Masa: 10.5-11 t
Prędkość: 25 km/h
Silnik: Scania-Vabis 1561 (85 KM), Maybach-Omnibus-Motor (100 KM)
Uzbrojenie: 47mm lub 57 mm
Pancerz kadłuba: 30/?/? mm
Pancerz wieży: 30/?/? mm
Załoga: 4

Rozwinięcie poprzednika. Poprawie ulega uzbrojenie, może mobilność (gdyby zastosować słabszy silnik w poprzedniej wersji czołgu). Prędkość maksymalna obu maszyn to kwestia balansu.

Tier IV: L-60-IV „Terro”

3
Projekt czołgu przeznaczonego głownie na eksport, ale zaoferowanego także wojsku szwedzkiemu w 1941r. Była to próba stworzenia maszyny będącej przejściem z czołgu lekkiego L-60 do czołgu średniego Lago. W swojej budowie przypominał obie konstrukcje – skrócony kadłub czołgu średniego z wieżą czołgu lekkiego. Szwedzkie wojsko nie wyraziło zainteresowania pojazdem (ze względu na brak zdecydowanej przewagi technicznej nad L-60), więc Landsverk rozpoczął prace na cięższą 14 tonową wersją, uzbrojoną w mocniejsze działo kalibru 57 mm. Wstępne zainteresowanie nową maszyną wyraziła Szwajcaria, jednak ostatecznie projekt czołgu nie wyszedł poza deskę kreślarską.

Masa: 12.5 – 14t
Prędkość: 45 km/h
Silnik: Scania-Vabis L 603 (162 KM), Scania-Vabis L 801 (220 KM)
Uzbrojenie: 37mm Strvkan m/38, 57mm Pvkan m/43
Pancerz kadłuba: 50/25/20 mm
Pancerz wieży: 50/25/20 mm
Załoga: 4

Czołg nie wyróżnia się prawie niczym, z wyglądu przypomina inne szwedzkie maszyny, uzbrojenie się powtarza, mobilność przeciętna. Niestety nie ma innego sensownego kandydata na czołg średni IV poziomu. Alternatywą jest połączenie linii z Lago, jednak w tej propozycji chciałbym przedstawić maksymalnie osobną gałąź czołgów wyłącznie średnich. Teoretycznie Terro może również wystąpić w roli czołgu lekkiego i w takiej czasami występuje w różnych propozycjach, jednak na potrzeby tego artykułu zaadoptowałem go jako czołg średni. W rozgrywce Terro może przypominać trochę bardziej mobilną wersję Lago, z bardziej szybkostrzelnym działem 57 mm.

Tier V: Landsverk Strv m/42 (1943)

4
W październiku 1942 administracja szwedzkiej armii (KAFT) rozpoczęła prace nad wstępnymi ustaleniami dotyczącymi następcy czołgu Strv m/42. Przez następny rok studiowano różne rozwiązania i badano inne czołgi (w tym sowiecki T-34). Ustalono, że nowy czołg średni powinien być uzbrojony w armatę kalibru 75 mm, wystrzeliwującą pociski z prędkością co najmniej 800 m/s. Masa czołgu również wzrosła, przewidywano jej optymalną wartość na poziomie 25t. W lipcu 1943 r. Landsverk przedstawił trzy koncepcyjne projekty zmodyfikowanego czołgu Strv m/42. W ogólności zakładały one przebudowę kadłuba (uproszczona, pochyła przednia płyta) oraz nową wieżę. W kwestii uzbrojenia zaszły zmiany, dwie z trzech propozycji zakładały zamontowanie dodatkowej armaty 40 mm jako uzbrojenie przeciwlotnicze, ale też i główne uzbrojenie uległo modyfikacji – zaproponowano armatę 75 mm Lvkan m/30 (plot). Koncepcje te jednak nie zostały przyjęte, we wrześniu rozpoczęto prace nad nowym pojazdem.

Masa: 25t
Prędkość: 45 km/h
Silnik: 400 KM
Uzbrojenie: 75mm Lvkan m/30
Pancerz kadłuba: 55/30/20 mm
Pancerz wieży: ??
Załoga: 4

Maszyna koncepcyjna, mająca stanowić ulepszenie czołgu Strv m/42, który mamy już w grze. Z tego względu trzeba by było pobawić się statystykami tak, aby czołgi w jakiś sposób się różniły. Obecna w grze maszyna ma działo o średnich obrażeniach 150, więc ta wersja mogłaby zachować standardowy poziom dla dział kalibru 75 mm, a więc 110 obrażeń. Pierwszy rysunek przedstawia wersję z wieżą ze sprzężonymi armatami 40 i 75 mm, moim zdaniem wygląda ciekawie i mogłaby stanowić topową konfigurację czołgu. Poniżej zdjęcia dwóch innych wersji; warto zauważyć, że jedna z nich przewiduje armatę zamontowaną w kadłubie. W rozgrywce czołg powinien przypominać swojego starszego brata obecnego w grze.

5
Wersja uzbrojona w armatę 75 mm Lvkan m/30, bez dodatkowego uzbrojenia plot w postaci armaty 40 mm.
6
Wersja uzbrojona w armatę plot 40 mm wraz z dodatkową armatą w kadłubie.

Tier VI: Pricken

7
Pricken był dalszym etapem rozwoju czołgu Strv m/42. Jak już wcześniej napisałem, poprzednia propozycja modyfikacji maszyny nie przyjęła się. We wrześniu 1943r. KAFT zlecił Boforsowi opracowanie nowej wieży, która miała pomieścić nową armatę 75 mm Pvkan m/43 z automatem ładowania. Założenia były trudne, wieża miała nie być cięższa niż obecna, a przy tym zachować taki sam stopień ochrony. Pierwszy projekt wieży był gotowy w marcu kolejnego roku. Ze względu na nietypową konfigurację (dowódca i celowniczy byli oddzieleni od ładowniczego przez działo na całej długości wieży) została ona nazwana „delat torn” (podzielona wieża). Sama armata była zasilana magazynkami po 5 pocisków, wymienianymi przez ładowniczego. Niestety nie udało się zachować wymaganej masy, więc projekt tymczasowo przerwano. Wrócono do niego dopiero, gdy zwiększono dopuszczalny limit masy całego czołgu (do 30t). W trakcie różnych prób i testów rozważano kilka długości armaty (L/40 i L/50) celem polepszenia właściwości bojowych, ale ich wzrost nie był opłacalny w porównaniu z problemami jakie sprawiał; w 1945 zaproponowano nawet armatę kalibru 105 mm, jednak ze względu na problemy, które cały czas narastały oraz powolną realizację projektu prace ostatecznie przerwano. Oprócz wieży powstał też projekt nowego kadłuba. Zakładał on pochyły, grubszy pancerz (przednia płyta 70 mm i spód pojazdu 20 mm). Planowano również wykorzystać nową skrzynię biegów oraz silnik Volvo, co miało pozwolić na rozwinięcie prędkości do 50 km/h.

Masa: 30t
Prędkość: 50 km/h
Silnik: 410 KM
Uzbrojenie: 75mm Pvkan m/43 (z magazynkiem)
Pancerz kadłuba: 70/30/20 mm
Pancerz wieży: 60/30/30 mm
Załoga: 4

Maszyna całkiem ciekawa. Jeżeli w grze otrzymałaby nowy kadłub to już nie przypominałaby innych szwedzkich czołgów. Wzrasta pancerz i mobilność oraz siła ognia. Automatyczny system ładowania WG mogłoby rozwiązać dwojako – albo zastosować tradycyjny, odpowiednio zbalansowany magazynek, albo zwiększyć szybkość przeładowania. Kwestia balansu. Od swojego brata Strv 74 na pewno różniłaby się depresją działa; 15 stopni nie byłoby osiągalne, jednak niektóre źródła podają aż 10 stopni opuszczania. Byłby to drugi szwedzki czołg średni z magazynkiem, obok Strv m/42-57 Alt A.2.

8
Wieża „delat torn” na czołgu Strv m/42.
9
Drewniana makieta wieży na czołgu Strv m/42.
10
Widok od tyłu.
11
Projekt nowego kadłuba dla czołgu Pricken
12
Pierwszy projekt wieży „delat torn”.

Tier VII: Lansen model 1950

13
W 1949 r. zarzucono dotychczasowe założenia rozwoju czołgu średniego. Szwedzki program opracowania takiej maszyny musiał zostać zdefiniowany na nowo. Jeszcze w latach 40-tych powstało kilka wersji czołgu znanego pod nazwą Lansen, jednak zakładały one, że będzie to czołg lekki o masie do 20t. Wraz z zainteresowanie szwedzkich wojskowych projekt stopniowo się zmieniał. Na samym początku czołg był wyposażony w działo standardowego kalibru (75 mm), ale rozważano też inne typy uzbrojenia, w tym nawet długolufowe działo kalibru 105 mm. W zależności od etapu rozwoju masa maszyny wahała się od 20 do 25t. Napęd stanowił silnik o maksymalnej mocy 440 KM, co pozwoliło osiągnąć do 50 km/h. Zainteresowanie nową maszyna wyraziła Szwajcaria oraz Pakistan (ten drugi zamówił 36 szt., jednak zamówienie nigdy nie doszło do skutku). Ze strony Szwajcarów padła nawet propozycja montażu szwajcarskiego działa kalibru 84 mm, w związku z czym nieco później powstał projekt zmodyfikowanej wieży umożliwiającej zastosowanie tego typu uzbrojenia.

Masa: 20-25t
Prędkość: 50 km/h
Silnik: 2x Scania-Vabis L 603 (324KM), 2x Rolls-Royce (360 KM), 2x Scania-Vabis L 801 (440 KM)
Uzbrojenie: 7.5cm Pvkan m/43, 8.4cm Strvkan L/65
Pancerz kadłuba: 50/18/18 mm
Pancerz wieży: 38/30/20 mm
Załoga: 4

Małymi krokami dochodzimy do ciekawszych maszyn. Wiem, że pierwsze skojarzenie tego czołgu to Leo, ale są to dwa różne projekty. W plikach gry pojawiła się już inna wersja Lansena (Lansen C), późna, uzbrojona w długolufową 105-kę. Proponowana przeze mnie wersja jest jednak pozbawiona tego działa. Mówimy przecież o VII tierze. Topową armatę może stanowić wspomniana wyżej 84-ka. W rozgrywce Lansen siódmego poziomu powinien przypominać nieco Leo, chociaż mógłby być bardziej mobilny. Do tego armata 84 mm powinna spisywać się lepiej niż 75-ka z Leo, ale gorzej od 105-ki pod względem alfy.

14
Widok od przodu.
15
Widok od góry.
16
Projekt montażu armaty 105 mm na czołgu Lansen C. Widoczna modyfikacja kadłuba.
18
Projekt czołgu Leo, dla porównania z Lansenem. Najbardziej oczywista i widoczna różnica to różna liczba kół.

Tier VIII: UDES 14A

19
Wieżowy czołg opracowany w Szwecji w 1973r. UDES to jedna z najważniejszych grup badawczych, biorących udział w projekcie opracowania rodziny lekkich pojazdów opancerzonych z lat 1971-1975 (wraz z firmami Bofors i Hägglunds). Grupa ta była prowadzona przez Svena Berge’a (inżynier stojący za koncepcją „S-tank”). W ramach prac powstała cała masa propozycji, w tym omawiany tutaj UDES 14A (UDES 03 też wtedy powstał). Wyposażony był w armatę gwintowaną kalibru 105 mm oraz w pełni obrotową wieżę, z manualnym systemem ładowania. Pojazd ważył około 26t i osiągał prędkość 70 km/h. Pod względem siły ognia maszyna prezentowała się nie gorzej niż Leopard 1 czy AMX 30. Silnik był zamontowany z przodu, dając dodatkową ochronę oraz umożliwiając wykorzystanie hydropneumatycznego zawieszenia.

Masa: 26.4t
Prędkość: 70 km/h
Silnik: Scania DS14 (500 KM)
Uzbrojenie: 10.5 cm Strvkan L/45
Pancerz kadłuba: 77/25/10 mm
Pancerz wieży: 66/30/20 mm
Załoga: 3-4
Depresja: 5+5

Tutaj zaczyna się robić już bardzo ciekawie. WG zazwyczaj dopiero na ósmym poziomie wprowadza nowa mechanikę, więc dopiero tutaj doświadczylibyśmy nowego trybu oblężniczego dla czołgów średnich. Rok powstania może się wydawać bardzo późny w stosunku do realiów gry, ale warto pamiętać, że UDES 03 jest również z tego okresu. W Chińskich czołgach armatę 105 mm zaczęto montować dopiero od 1978 r., obecny w grze STB-1 to też już historia lat 70-tych itd. W ogólności maszyny rodziny UDES nie posiadają elementów, które mogłyby skutecznie dyskwalifikować je z gry (pancerz kompozytowy, działa gładko-lufowe itp. chociaż te ostatnie to nie problem, ale o tym może przy innej okazji). Wracając do UDESa 14A. Mobilny pojazd o słabym opancerzeniu i odpowiednio zbalansowana armata 105 mm – brzmi rozsądnie. Alternatywą na tym poziomie mógłby być Lansen z działem 105 mm, ale skoro WG już go wykorzystało inaczej…

20
UDES 14B – ogólnie to samo co USED 14A, ale z inną wieżą. Może posłużyć jako moduł.

Tier IX: UDES 14E

21
Kolejny projekt stworzony w ramach UDES, był najdłużej rozwijany (prace przerwano w 1974). Ta wersja czołgu była bardziej skomplikowana niż UDES 14A, przez co koszty budowy byłyby bardzo wysokie. Ogólne charakterystyki ma zbliżone do poprzednika. Widoczny rysunek przedstawia maszynę zaprojektowaną przez firmę Hägglunds (projekt ten znany jest też jako UDES 16), natomiast firma Bofors opracowała swoją koncepcję (zwaną UDES 15). Oba projekty były bardzo podobne, różnice objawiały się w sposobach rozwiązywania problemów technicznych. UDES 14E w obu wersjach miał mieć działo kalibru 105 mm, przystosowane do pracy z w pełni automatycznym lub częściowym systemem ładowania.

Masa: 24.7t
Prędkość: 70 km/h
Silnik: 544 KM
Uzbrojenie: 10.5 mm Kan Strv 103
Pancerz kadłuba: 50/10+20/10+10 mm
Pancerz wieży: 37/25/10+10 mm
Załoga: 3
Depresja: 3+7

Kolejna ciekawa maszyna, wykorzystująca nową mechanikę. Jest to rozwinięcie poprzednika, system automatycznego ładowania można potraktować jako zwiększenie szybkostrzelności, a niekoniecznie jako magazynek w tradycyjnym znaczeniu WoT. Teoretycznie mamy pogorszony pancerz w porównaniu z wersją A, jednak warto zauważyć lepsze kąty nachylenia pancerza. Wspomniałem też o wersji Boforsa; jej wieża może posłużyć jako stockowa, implementacja samego UDESa 15 nie ma sensu, bo ile może być takich samych maszyn? A dlaczego stockowa? Bo ma zdecydowanie gorsze kąty nachylenia pancerza.

22
Rysunek techniczny czołgu UDES 16.
23
UDES 15 wg projektu firmy Bofors.
24
Wizualizacja UDESa 14E.

Tier X: UDES 15/16

25
Efekt połączenia wysiłków prac Hägglundsa i Boforsa podczas opracowania czołgu UDES 14. Zastosowano w nim najlepsze rozwiązania poprzedników oraz dodano nowe. Projekt przewidywał zastosowanie zawieszenia hydropneumatycznego, co w połączeniu z małą wieżą umożliwiało obniżenia sylwetki maszyny. Uzbrojenie stanowić miała armata 105 mm, tak jak poprzednio dostosowana do częściowego lub pełnego automatu ładującego. W przyszłości przewidywano także armatę 120 mm, jednak projekt nie dotrwał do tego etapu – prace nad czołgiem przerwano w 1976 r. Pancerz miejscami dochodził do 160 mm efektywnej grubości, kąty pancerza były tak zaprojektowane, aby z jak największym prawdopodobieństwem zrykoszetować pocisk. Powstała drewniana makieta.

Masa: 26t
Prędkość: 70 km/h
Silnik: Scania DSI14 (550 hp)
Uzbrojenie: 10.5 cm Strvkan L/45 lub 12 cm
Pancerz kadłuba: ?
Pancerz wieży: 125/160/20 mm
Załoga: 3
Depresja: 5+5

I oto jest zwieńczenie szwedzkich czołgów średnich. Maszyna lekka i szybka, z mocnym działem, ale słabo opancerzona. W rozgrywce powinna przypominać francuskiego B-C 25t, tyle tylko, że bez magazynka. Na pewno wizualnie prezentuje się świetnie. Ramy czasowe ma takie same jak UDES 03, więc jak najbardziej nadaje się do gry.

26
Rysunek techniczny czołgu (1974 r.).
27
Drewniana makieta.

Jak się okazało, w kwestii najwyższych tierów dużo się nie pomyliłem. IX i X to dokładnie te same maszyny, na poziomie ósmym jest jeszcze inna wersja UDESa 14 – UDES 14 alt 5:

Udes-alt-5
Założenia dla tej maszyny były takie same jak dla reszty, różnice w zastosowanych rozwiązaniach technicznych, budowie itp.

Jeżeli chodzi o sam artykuł – dajcie znać co sądzicie o takich materiałach, czy Wam się podobają, czy chcielibyście więcej (a jest więcej, wierzcie mi, maszyn WG ma do dodania jeszcze całe mnóstwo). Nie ma co traktować tego jako jakieś wytyczne dla gry, raczej jako pewne rozważania co by mogło być gdyby…

5 1 vote
Oceń wpis:
16 komentarzy
Inline Feedbacks
Pokaż wszystkie komentarze
Rafal

Takie artykuły są świetne, poszerzają perspektywę. Oby było ich więcej.

Gorelord666-SPI-

Pewnie, dawaj wiecej

Natxd

Fajne opracowanko.

Ragedeer

Grattis för mycket fint artikeln… A jakie źródła?

Ragedeer

Dzięki bardzo. Piękna robota… Masz gwarantowanego czytelnika…

Sinecode

Fajny artykuł. Jeśli chodzi o tiery VIII, IX i X to można by zastosować system doładowania znany w linii włoskiej ale w tej „upośledzonej” wersji z IS-a 3A. Byłby to wtedy bardzo groźny med o dużej sile ognia. Do tego zalety UDES-a 03 i S-tanków w postaci śmiertelnie skutecznego działa, ale w wieży obrotowej… No jedyna wada to była by prawie zerowa odporność ale nie można mieć wszystkiego niestety.

Chyba że to drzewko sowieckie. Badum-tsss.

Sinecode

Myślę że w przeciwieństwie do IS-a 3A nie były by to czołgi tak psujące balansu (który i tak jest zresztą koślawy) a praktyczny brak pancerza powodowałby że wszelkiego typu wyjazdy YOLO kończyły by się jeszcze szybszym powrotem do garażu. Biorąc pod uwagę jak niewiele jest tu pancerza, te wozy będą wymagały mądrego grania i unikania artylerii i troll-wagenów jak ognia. Osobiście wolałbym żeby to miało działo od Strv, może delikatnie upośledzone z penetracją, niż te 120 mm z dużą alfą bo to 120 mm zalatuje mi trochę upośledzonym działem z krap-wagena które 3 na 4 pociski sieje wszędzie tylko nie… Czytaj więcej »

widmoxxx

@Roopehert Jak dla mnie bomba. Miło się czyta takie artykuły 🙂

BOT Adam

Szczerze WG musi bardzo uważać z balansem, fajnie się piszę, że te czołgi miały to zawieszenie,automaty ładowania itd. Sam bym chciał taką maszynę mieć w garażu, bo jest wyjątkowa. Tylko w ten sposób można stworzyć najlepsze maszyny w grze, bo łączą dużo zalet. Do tego niska sylwetka czyli camo dowalone, pancerz niby papier ale pod kątami tak jak Strv103. To co WG na razie oferuje jest ok. jeśli chodzi o top tier.

FiveMen

Bardzo fajny artykuł, przyjemnie się czytało. Rzeczowy z mnóstwem informacji. Oby takich więcej! 🙂

pestek

taki PL-10

Czolg E100

Czemu ten jeden ma wieżę od E100?